ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΓΟΝΑΤΟΣ

Το γόνατο είναι μία πολύπλοκη άρθρωση αποτελούμενη από 4 οστά-μηριαίο ,κνήμη,περόνη κι επιγονατίδα,από δύο μηνίσκους,απο δύο χιαστούς συνδέσμους,από δύο πλάγιους συνδέσμους,από δύο καθεκτικούς συνδέσμους της επιγονατίδας,απο αρθρικό υγρό και από πολλούς τένοντες.,

Στην άρθρωση του γόνατος υπάρχουν τέσσερις σύνδεσμοι (ligaments) που ενώνουν το μηριαίο οστό (femur) με την κνήμη (tibia) και προσφέρουν σταθερότητα στην άρθρωση.

Ο έσω πλάγιος προσφέρει σταθερότητα στην εσωτερική πλευρά του γόνατος. Ο έξω πλάγιος προσφέρει σταθερότητα στην εξωτερική πλευρά του γόνατος. Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος (anterior cruciate ligament) βρίσκεται στο κέντρο του γόνατος, περιορίζοντας την περιστροφή και την προς τα εμπρός κίνηση της κνήμης. Και ο οπίσθιος χιαστός (posterior cruciate ligament) βρίσκεται επίσης στο κέντρο της άρθρωσης του γόνατος, περιορίζοντας την κίνηση προς τα πίσω κίνηση της κνήμης. Οι δύο χιαστοί σύνδεσμοι (ονομάζονται έτσι γιατί χιάζονται μεταξύ τους στο εσωτερικό των γονάτων) έχουν καθοριστικό ρόλο στην κάμψη του γονάτου. Ανάμεσα στα μηριαίο οστό και την κνήμη υπάρχουν οι μηνίσκοι για την απόσβεση των κραδασμών που δέχεται η άρθρωση του γόνατος. Όλα τα ανωτέρω περιβάλλονται στον αρθρικό θύλακα ο οποίος περιέχει το αρθρικό υγρό που προστατεύει και τρέφει την άρθρωση.

Κάθε ένας από τους συνδέσμους του γόνατος μπορεί να τραυματιστεί μόνος του ή μαζί με άλλους συνδέσμους. Έχει υπολογιστεί ότι το 70% των περιπτώσεων ρήξης χιαστών είναι αποτέλεσμα ταχύτατης αλλαγής στην κατεύθυνση ενός αθλητή, συνέπεια ελιγμών ή αδέξιας προσγείωσης. Το υπόλοιπο 30% οφείλεται σε πρόσκρουση του γονάτου σε κάποιο εμπόδιο (π.χ. αντίπαλο παίκτη ή αγωνιστικό χώρο). Συνήθως, τις ρήξεις χιαστών συνοδεύουν και κακώσεις των πλάγιων συνδέσμων και ρήξη μηνίσκου.

Οι ασθενείς με ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου συνήθως ακούν ένα “κλικ” ή “κρακ” τη στιγμή του τραυματισμού. Σε ελαφριές περιπτώσεις η δραστηριότητα μπορεί να συνεχιστεί και τα συμπτώματα (πρήξιμο και δυσκαμψία) να εμφανιστούν μετά το τέλος της δραστηριότητα ή την επόμενη μέρα το πρωί. Συχνά ο πόνος βιώνεται βαθιά στο γόνατο και είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Πάντως, δεν υπάρχουν πάντα συμπτώματα.

Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος μπορεί να υποστεί μερική ή ολική ρήξη. Η μερική ρήξη είναι σπάνια και συχνά η αντιμετώπιση είναι συντηρητική. Σ’ αυτήν την περίπτωση, η θεραπεία περιλαμβάνει την προστασία του χιαστού συνδέσμου (αποφυγή αθλητικών δραστηριοτήτων) για μια περίοδο 3 έως 6 μηνών και φυσικοθεραπεία.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου είναι ολική. Ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου έχουμε συχνά σε αθλήματα επαφής ( π.χ. ποδόσφαιρο και μπάσκετ) ή σε αθλήματα όπου απαιτούν ξαφνικές αλλαγές πορείας (π.χ. σκι). Ο πιο συνηθισμένος μηχανισμός κάκωσης είναι η στροφή του μηρού πάνω στην κνήμη όταν το βάρος όλου του σώματος πέφτει στο ένα πόδι ( π.χ. κατά την προσγείωση από άλμα). Άλλος μηχανισμός κάκωσης του συνδέσμου είναι όταν μια εξωτερική δύναμη αναγκάζει το γόνατο να λυγίσει σε λάθος κατεύθυνση ( π.χ. όταν κάποιος παίχτης πέσει με δύναμη στην εξωτερική πλευρά του γόνατος).

Το γόνατο με ολική ρήξη πρόσθιου χιαστού δεν παρουσιάζει σε όλες τις περιπτώσεις σημαντικά προβλήματα στην καθημερινή ζωή. Από μελέτες που έχουν γίνει σε ασθενείς οι οποίοι δεν χειρουργήθηκαν ποτέ, έχει διαπιστωθεί ότι ένα ποσοστό δεν έχει σοβαρό πρόβλημα αστάθειας εφόσον δεν συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες. Γι’ αυτό τον λόγο κάποιοι πάσχοντες που δεν είναι αθλητές δοκιμάζουν ένα πρόγραμμα συντηρητικής αγωγής πριν επιλέξουν το χειρουργείο. Όμως, ακόμα κι αν δεν υπάρχουν συμπτώματα, η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη των μηνίσκων και σε ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας.

Η ρήξη του πρόσθιου χιαστού ταξινομείται ως εξής :

•   1ου Βαθμού: ένας μικρός αριθμός ινών του συνδέσμου έχει υποστεί ρήξη δημιουργώντας μικρό πόνο αλλά επιτρέποντας την πλήρη δραστηριότητα.
•   2ου Βαθμού: ένας σημαντικός αριθμός ινών του συνδέσμου έχει υποστεί ρήξη και ως αποτέλεσμα υπάρχει μερικός περιορισμός της δραστηριότητας.
•  3ου Βαθμού: όλες οι ίνες του συνδέσμου έχουν υποστεί ρήξη με αποτέλεσμα αστάθεια στο γόνατο και απώλεια λειτουργικότητας. Συνήθως τραυματίζονται και άλλες δομές του γόνατος όπως οι μηνίσκοι και οι πλάγιοι σύνδεσμοι. Σε αυτή την περίπτωση η χειρουργική αντιμετώπιση είναι συνήθως απαραίτητη.

Οι περισσότεροι ασθενείς με ρήξη πρώτου ή δευτέρου βαθμού αναρρώνουν με την κατάλληλη φυσικοθεραπεία. Η αποφυγή των αθλητικών δραστηριοτήτων βοηθά το σώμα να επουλώσει του τραυματισμένους ιστούς τους σε διάστημα 2 με 8 εβδομάδων, με την κατάλληλη θεραπεία.

Οι πλάγιοι σύνδεσμοι είναι δυνατές ελαστικές κατασκευές που συγκρατούν τα οστά μεταξύ τους, προσφέροντας δύναμη και σταθερότητα στην άρθρωση του γόνατος. Ο έσω πλάγιος σύνδεσμος, προσφέρει σταθερότητα στην εσωτερική πλευρά του γόνατος.Ο έξω πλάγιος σύνδεσμος, προσφέρει σταθερότητα στην εξωτερική πλευρά του γόνατος.

Ο έσω πλάγιος σύνδεσμός τραυματίζεται περισσότερο εύκολα από ότι ο έξω πλάγιοςΚάκωση 1ου βαθμού σημαίνει μία βίαιη διάταση του συνδέσμου, 2ου βαθμού μερική ρήξη του συνδέσμου ενώ 3ου βαθμού σημαίνει ολική ρήξη του συνδέσμου.

Σε ρήξη 1ου ή 2ου βαθμού δεν έχουμε σοβαρή αστάθεια, οπότε η θεραπεία είναι συντηρητική. Εφαρμόζεται γύψινος μηροκνημικός επίδεσμος για 4 – 6 εβδομάδες και παράλληλα γίνονται ασκήσεις τετρακέφαλου.

Όταν η ρήξη είναι 3ου βαθμού η θεραπεία είναι χειρουργική και παράλληλα ελέγχονται ο έσω μηνίσκος και οι χιαστοί σύνδεσμοι. Μετεγχειρητικά εφαρμόζεται γύψος μηροκνημικός για 6 – 8 εβδομάδες.

Η οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ) είναι η πιο συνηθισμένη μορφή αρθρίτιδας. Είναι μια χρόνια, μη αναστρέψιμη και εκφυλιστική πάθηση η οποία προσβάλλει κυρίως τον αρθρικό χόνδρο. Ο χόνδρος είναι ο ιστός που καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες σαν προστατευτικό μαξιλαράκι και βοηθά τα κόκαλα της άρθρωσης να ολίσθαίνουν το ένα πάνω στο άλλο κατά την κίνηση.

Η συχνότητα της νόσου αυξάνει με την ηλικία έτσι ώστε μετά τα 65 χρόνια, 3 στα 4 άτομα πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα ενώ περισσότερο από το 85% των ατόμων αυτών έχουν ευρήματα στις ακτινογραφίες των αρθρώσεων τους ακόμη και όταν δεν έχουν συμπτώματα.

Η οστεοαρθρίτιδα προκαλεί πόνο, δυσκαμψία και περιορισμό της κινητικότητας της άρθρωσης που προσβάλλει. Σε πιο προχωρημένο στάδιο προκαλεί παραμόρφωση της άρθρωσης.

Εμφανίζει μια πορεία με υφέσεις και εξάρσεις, ενώ παραμένει στάσιμη κλινικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Συνήθως, οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα πονούν, αλλά διατηρούν για πολλά χρόνια την κινητικότητα και λειτουργικότητα των αρθρώσεών τους.